LEKsykon - Po tragedii w Krakowie: NIL walczy o nowy system ochrony medyków

08:48 08 MAJ 2025

Po tragedii w Krakowie: NIL walczy o nowy system ochrony medyków

Tragiczny impuls do zmian

Śmierć doktora Tomasza Soleckiego, który 29 kwietnia br. został śmiertelnie raniony nożem przez pacjenta w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie, wstrząsnęła całym środowiskiem medycznym. To dramatyczne wydarzenie stało się katalizatorem intensywnych działań Naczelnej Izby Lekarskiej zmierzających do poprawy bezpieczeństwa personelu medycznego w Polsce. Tragedia ta brutalnie obnażyła skalę problemu, z jakim od lat zmagają się lekarze, pielęgniarki i inni pracownicy ochrony zdrowia - problemem narastającej agresji ze strony pacjentów. "Każdy atak na medyka to nie tylko naruszenie jego nietykalności – to także zagrożenie dla całego systemu ochrony zdrowia i wszystkich, którzy z niego korzystają. Potrzebujemy natychmiastowych działań i realnej ochrony dla osób, które codziennie ratują zdrowie i życie Polaków" – podkreślił dr Łukasz Jankowski, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej, podczas spotkania z Rzeczniczką Praw Dziecka, Moniką Horna-Cieślak.

Pojawiły się propozycje rozwiązań systemowych

W odpowiedzi na dramatyczne wydarzenia, przedstawiciele Naczelnej Izby Lekarskiej spotkali się z Minister Zdrowia Izabelą Leszczyną, prezentując kompleksowy pakiet rozwiązań mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa personelu medycznego. Wśród kluczowych propozycji znalazło się utworzenie Rejestru Agresji w Ochronie Zdrowia, który ma pełnić funkcję narzędzia prewencyjnego. Rejestr miałby gromadzić i analizować dane o przypadkach przemocy wobec pracowników ochrony zdrowia, co pozwoliłoby na identyfikację zagrożeń i opracowanie skutecznych mechanizmów zapobiegawczych.

"Potrzebujemy natychmiast szybkiej ścieżki zgłaszania agresji oraz zapewnienia, że nasze zgłoszenia nie będą zamiatane pod dywan albo umarzane ze względu na niską szkodliwość społeczną" - zaznaczył prezes NIL Łukasz Jankowski, cytowany przez Prawo.pl. Podkreślił też potrzebę wprowadzenia procedur kontroli wejścia do placówek medycznych, aby zapobiec wtargnięciom osób uzbrojonych. Spotkanie prezesa NRL z Minister Zdrowia odbyło się 5 maja 2025 r. i stanowiło ważny krok w kierunku wypracowania systemowych rozwiązań dotyczących bezpieczeństwa pracowników ochrony zdrowia. Minister Leszczyna zadeklarowała gotowość do dalszej współpracy oraz inicjowania międzyresortowych konsultacji, które pozwolą na wdrożenie skutecznych rozwiązań prawnych.

Kompleksowe propozycje zmian prawnych

Samorząd lekarski przedstawił również inne istotne propozycje, które mogłyby przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa medyków. Wśród nich znalazły się:

ściganie z urzędu gróźb karalnych wobec personelu medycznego, co oznaczałoby automatyczne wszczynanie postępowania przez organy ścigania bez konieczności składania prywatnego aktu oskarżenia przez poszkodowanego;
zastrzeżenie danych osobowych lekarzy i innych pracowników medycznych w rejestrach publicznych, co utrudniłoby potencjalnym agresorom uzyskanie prywatnych informacji o medykach;
wprowadzenie nowej kategorii prawnej: zakłócanie porządku publicznego w placówkach medycznych, co umożliwiłoby skuteczniejsze reagowanie na zachowania agresywne nieobejmujące bezpośredniego ataku fizycznego;
opracowanie ogólnopolskiej procedury zgłaszania agresji i szybkiego reagowania służb, zapewniającej jednolity standard postępowania w przypadku incydentów;
ustandaryzowanie kontroli dostępu do placówek medycznych, co mogłoby obejmować wprowadzenie bramek bezpieczeństwa, ochrony czy systemów identyfikacji osób wchodzących;
wdrożenie systemu No-Fault jako formy ograniczenia tzw. agresji odroczonej, czyli przemocy wynikającej z długotrwałego konfliktu czy niezadowolenia z opieki medycznej.

Jeśli chodzi o inicjatywy samorządów medycznych, to tutaj już pojawiły się pewne działania. Krajowa Izba Ratowników Medycznych już w marcu uruchomiła "Rejestr przypadków agresji w stosunku do ratowników medycznych" jako pierwszy etap zbierania i analizowania danych o incydentach agresji. Podobne statystyki od kilku lat prowadzi również Naczelna Izba Lekarska. Medycy apelują jednak o centralne, skoordynowane działania ze strony Ministerstwa Zdrowia, które pozwoliłyby na systemowe rozwiązanie problemu.

"Bezpieczeństwo lekarzy to nie przywilej – to fundament sprawnie działającego systemu ochrony zdrowia. Nie możemy tolerować sytuacji, w której osoby ratujące życie same potrzebują ochrony. Zawsze uderzając w bezpieczeństwo lekarza uderza się w bezpieczeństwo pacjenta. Liczymy na szybkie i konkretne działania rządu w tym zakresie" – podkreślił prezes NRL Łukasz Jankowski po spotkaniu z minister zdrowia. Samorząd lekarski od lat apeluje o realną ochronę fizyczną, prawną i organizacyjną pracowników ochrony zdrowia. Spotkanie z Minister Zdrowia stanowi krok w kierunku poprawy sytuacji i zapewnienia bezpiecznych warunków pracy dla lekarzy oraz całego personelu medycznego.

Międzyresortowa współpraca kluczem do sukcesu

Wdrożenie proponowanych rozwiązań będzie wymagało współpracy co najmniej trzech resortów: zdrowia, sprawiedliwości oraz spraw wewnętrznych i administracji. Minister Izabela Leszczyna wyraziła gotowość do dalszej współpracy oraz zainicjowania międzyresortowych konsultacji, które pozwolą na wdrożenie skutecznych i bezpiecznych rozwiązań prawnych. Wiceminister zdrowia Wojciech Konieczny, wypowiadając się na antenie radia RMF FM, wyraził jednak pewien sceptycyzm co do możliwości rozwiązania problemu jedynie zmianami legislacyjnymi: "Chciałbym odpowiedzieć jako minister w ten sposób: napiszemy ustawę o bezpieczeństwie pracowników medycznych i od tej pory bezpieczeństwo będzie zapewnione, ale wiem jako lekarz, że to jest niemożliwe".

Problem przemocy wobec personelu medycznego dostrzega również Rzeczniczka Praw Dziecka, Monika Horna-Cieślak, która podczas spotkania z prezesem NIL 30 kwietnia 2025 r. podkreśliła, że agresja w placówkach medycznych zagraża nie tylko personelowi, ale również pacjentom, w tym dzieciom.

"Wszelkiego rodzaju przejawy agresji zarówno werbalnej, jak i fizycznej wobec personelu medycznego w placówkach medycznych stanowią nie tylko źródło dodatkowego stresu, ale wręcz realne niebezpieczeństwo. Narażają zdrowie fizyczne i psychiczne, a nawet życie zarówno personelu medycznego, jak i wszystkich pacjentów, w tym także osoby małoletnie" - wskazała Rzeczniczka, która uczyniła ten problem tematem wystąpienia generalnego do Ministerstwa Zdrowia. Rzeczniczka Praw Dziecka dodała: "Za uzasadnione należy uznać apele środowiska medycznego o podjęcie pilnych działań prewencyjnych o charakterze systemowym, które pozwolą skutecznie chronić fizyczne bezpieczeństwo we wszystkich placówkach ochrony zdrowia w naszym kraju, jak również odbudować poczucie bezpieczeństwa, zarówno wśród personelu medycznego, ale również pacjentów i ich rodzin."

Zarówno Naczelna Izba Lekarska, jak i Rzeczniczka Praw Dziecka zgodnie wskazują na konieczność podjęcia wielowymiarowych działań, obejmujących:

bezwzględne egzekwowanie prawa karnego w przypadkach napaści na pracowników ochrony zdrowia;
wdrożenie systemowych procedur prewencyjnych w placówkach medycznych (w tym wyposażenia w przyciski alarmowe i rozwiązań architektonicznych umożliwiających ewakuację);
obowiązkową rejestrację i zgłaszanie każdego przypadku agresji;
szkolenia dla personelu z zakresu rozpoznawania zagrożeń i technik deeskalacyjnych;
dostęp do stałego wsparcia psychologicznego dla medyków;
kampanie społeczne promujące szacunek w relacjach pacjent-personel medyczny.

Naczelna Izba Lekarska w pełni poparła apel Rzeczniczki Praw Dziecka i zadeklarowała gotowość do współpracy przy tworzeniu i wdrażaniu rozwiązań, które zapewnią bezpieczne środowisko pracy dla medyków oraz podniosą poziom zaufania pacjentów – zwłaszcza najmłodszych – do systemu ochrony zdrowia.

Podsumowanie

Propozycja utworzenia Rejestru Agresji w Ochronie Zdrowia, wraz z innymi postulowanymi zmianami, stanowi ważny krok w kierunku systemowego rozwiązania problemu przemocy wobec personelu medycznego. Tragiczna śmierć doktora Soleckiego stała się bolesnym przypomnieniem, że kwestia bezpieczeństwa medyków wymaga natychmiastowych i zdecydowanych działań. Skuteczne wdrożenie proponowanych rozwiązań będzie wymagało nie tylko zmian legislacyjnych, ale również współpracy międzyresortowej, zaangażowania placówek medycznych oraz edukacji społeczeństwa. Bezpieczeństwo personelu medycznego to nie tylko kwestia ochrony konkretnych osób, ale fundament sprawnie funkcjonującego systemu ochrony zdrowia, który służy wszystkim pacjentom.